Jeneverbesbrigade Börk
Werkterrein
Pieterberg, een klein jeneverbesstruweel bij de Pieterberg in Westerbork, gelegen aan een oude schapendrift van de schaapskooi (thans kantoor en werkplaats van de Stichting Het Drentse Landschap) naar de westelijk gelegen heide van de Valkenhof (in particulier bezit). De schapendrift is landschappelijk en cultuurhistorisch bijzonder en onderdeel van het terrein.
GPS-coördinaten: 52.849; 6.593
 |  |
Eigenaar van het terrein
Het eigendom van het terrein is verdeeld over Natuurmonumenten, Het Drents Landschap, diverse particuliere eigenaren en gemeente Midden-Drenthe.
Aantal leden
6
Contactpersoon
Geert Hemink
Werkdag
Dinsdagmorgen, 9.00 -12.00 uur in de periode half september – half maart.
Werkzaamheden/ werkplan
De basis voor ons plan ligt in het projectplan “De Jeneverbes op drift” dat is opgesteld en deels uitgevoerd door Landschapsbeheer Drenthe. Er zijn wat grote bomen verwijderd en er is plaatselijk geplagd. In het plan zijn ook de werkzaamheden voor vrijwilligers aangegeven en is er sprake van nazorg.
Onze werkzaamheden hebben vooral betrekking op het licht en ruimte geven aan de oude jeneverbessen. Dus zaagwerk en we hebben ook wekenlang jonge boompjes (veel Amerikaanse vogelkers) en vooral braam getrokken en/of uitgestoken. Plaatselijk heeft de humuslaag zich opgehoopt. Wij plaggen jaarlijks handmatig en inmiddels zijn er ook machinale plagwerkzaamheden uitgevoerd. De resultaten zijn goed. De bodem verschraalt en er is veel kieming van heideplantjes en op diverse plaatsen hebben we ook zaailingen van Jeneverbes gevonden. Een deel verdwijnt echter ook weer. In een deel van het terrein zijn ook archeologische (karren)sporen aanwezig en het bodemarchief mag niet aangetast worden. Daarom hebben we, om de successie wat terug te dringen, en een kiembed te creëren, stukken handmatig met de hark aangepakt. Een zware en intensieve klus. Op de jaarlijkse werkdag van de gezamenlijke brigades in het najaar van 2021 hebben we dit ook aangepakt. In overleg met Natuurmonumenten zal de rug met veel bramen worden opgeschoond. Natuurmonumenten zal de bramen weghalen en wij gaan verder verschralen en ook de nazorg op ons nemen.
De drift groeide vanuit de zijkanten steeds meer dicht. De randen daarvan hebben we weer teruggebracht zodat de deels opgestoven wal een fraaie aanblik geeft. Hiervoor hebben we vele tientallen boompjes (vooral Amerikaanse vogelkers, uitgelierd. Alle hout en takken worden langs de kanten gelegd (of in het aangrenzende bos).
Overige informatie
De brigade is actief sinds 2013.
Van oudsher was alles heide, maar er zijn nu nog slechts een paar restanten heide over. Daarnaast is het erg versnipperd door een verdeeld bezit. Het terrein is geaccidenteerd en er groeien oude jeneverbessen. Er zijn op diverse plaatsen ook enkele jonge jeneverbessen aangetroffen. Er zijn er inmiddels ook enkele verdwenen. Verjonging door middel van afleggers komt daarnaast op diverse plaatsen ook voor.
Het terreintje is in deze jaren aanzienlijk opgeknapt. De heide verjongt zich en het terrein oogt nu meer als één geheel. De oude bomen (grillige grove dennen) accentueren ook heel fraai de schapendrift. We hebben veel bekijks en onze werkzaamheden worden positief gewaardeerd.
In 2023 hebben we op verzoek van Landschapsbeheer ook een kartering uitgevoerd. Het terreintje kent nog veel natuurwaarden. Met typische heideflora als struikheide, dopheide, pilzegge, zandzegge en natuurlijk Jeneverbes. Ook vinden we levendbarende hagedis, diverse vlindersoorten en de laatste jaren steeds meer de Wespspin. Er huizen eekhoorns en recentelijk zagen we twee jonge hazen.
Inmiddels is er veel bereikt en zijn de waarden niet alleen behouden, maar ook verder ontwikkeld. Maar we zijn nooit klaar en hebben nog een aantal grote klussen voor de boeg. Ons doel is in ieder geval de vergrassing van de heide verder in te perken en weer stukken machinaal te laten plaggen.
Berichten uit het veld
Geslaagde bijeenkomst Jeneverbesbrigades in Westerbork
18 oktober 2021
Zaterdag 9 oktober 2021 kwamen de jeneverbesbrigades uit Drenthe bijeen voor de jaarlijkse bijeenkomst. Doel van de bijeenkomst is vooral de uitwisseling van ervaringen en bespreken en bediscussiëren van praktijkvoorbeelden. De Jeneverbesbrigade Börk was deze keer gastheer op het terrein de Pieterberg.
Jeneverbes krijgt meer ruimte op de Pieterberg
11 januari 2021
Landschapsbeheer Drenthe heeft een kleinschalig plagproject op de Pieterberg bij Westerbork uitgevoerd. Dode en vergraste stukken heiden werden verwijderd om ruimte te maken voor
nieuwe, jonge heide en jeneverbessen. Door het plaggen van kleine stukken heide ontstaat meer diversiteit in het gebied. Hier profiteren insecten en andere dieren
van.
Zwaar werk, mooi resultaat op de Pieterberg
3 december 2020
Plaatselijk heeft de humuslaag zich opgehoopt en zou het verwijderen daarvan (plaggen) noodzakelijk zijn. Er zijn echter ook archeologische (karren)sporen aanwezig en het bodemarchief mag niet aangetast worden. Daarom hebben we, om de successie wat terug te dringen en een kiembed te creëren, stukken handmatig met de hark aangepakt. Een zware en intensieve klus. We zijn benieuwd naar de effecten volgend jaar.