Nederland
De locaties van de jeneverbes in de rest van Nederland buiten Drenthe, die door liefhebbers op de foto zijn gezet. Hebt u ook mooie foto's van de jeneverbes, stuur ze ons dan toe met naam, locatie en eventueel uw eigen verhaal. Dan zorgen wij dat ze op de website geplaatst worden. Dit kan via het contactformulier.
Vlieland
Ook in duingebieden staat de Jeneverbes nog trots als een Fries!
(Albert Henckel, juni 2006)
Leeuwarden
Ook in duingebieden staat de Jeneverbes nog trots als een Fries!
(AArt, )
Urkerbos
Een mooie foto van jonge Jeneverbessenin het Urkerbos / Geologisch reservaat P. van der Lijn. In dit gebied staan enkele volwassen exemplaren die door Staatsbosbeheer in het verleden zijn aangeplant. Dit betrof 50 stuks in 1963. Om zware begroeiing te voorkomen, is het gebied tot 1990 zwaar bespoten geweest met onkruidbestrijdingsmiddelen. Dit heeft de Jeneverbes geen goed gedaan. Er bleven nog 7-8 kwijnende exemplaren over. In 1990 ging het roer om, geen bestrijdingsmiddelen meer. In 1994 werd het beheer overgedragen aan Stichting Flevoland. Toen is er ook verjonging geconstateerd. Sinds 1994 wordt het reservaat begraasd met pony's en schapen. Nu komt er in het hele gebied spontane verjonging voor.
(Roelof Duijff, juli 2006)
Assel
Jeneverbessen op de natuurbegraafplaats Assel op de Veluwe.
(Herman de Jongh, augustus 2007)
Beekbergen
De foto's zijn gemaakt in het bos met wat stuifduinen ten zuidwesten van Beekbergen. Het bos ligt ten westen van de Berg en Dal weg van Hoenderloo naar Beekbergen. Op de kaart is de locatie aangegeven.
(Anne-Margreet Niemeijer, januari 2021)
Caitwickerzand
Deze afbeeldingen zijn gemaakt door Jeanette Cramwinkel op het Caitwickerzand. Dit natuurgebied werd 15 jaar geleden door brand verwoest. Het is heel bemoedigend dat er al weer jonge aanwas is van de jeneverbes.
De Haere
Tussen 't Harde en Doornspijk in het noordwesten van de Veluwe ligt het natuurgebied De Haere. De Jeneverbesstruiken die hier aanwezig zijn, wisselen sterk in vitaliteit. (Het Gelders Landschap)
(Hans van Boven, 15 januari 2006)
Hattem
De beloofde zon kwam niet opdagen, het was erg koud door de gure wind. Maar de echte liefhebber is nog steeds in het veld te vinden. En maakt prachtige plaatjes van de Jeneverbes.
Perenroest op de jeneverbesstruiken in ´Het Veentje´ in Hattem. Foto's welwillend beschikbaar gesteld door: Willem Kolvoort.
Kootwijkerzand
Solitaire jeneverbesstruiken op het Kootwijkerzand.
(Johan van den Hoorn, februari 2008)
(Jeneverbesgilde, juni 2006)
Lutterzand
In de winter kunnen er schitterend foto´s worden gemaakt van de jeneverbesstruwelen. Zoals onderstaande foto's die gemaakt zijn door Aart Buurma.
Oldebroek
Schietterrein van Defensie, Oldebroek
Vroome Bergen
De Midden-Veluwe is weer een stukje mooier geworden! Zie foto's van de Vroome Bergen (jeneverbessencluster) en de Regelbergen, het resultaat van noeste natuurbeheer van de woensdaggroep in de afgelopen weken, samen met de aanvulling van een gelegenheidsgroepje.
Wolfhezerheide
Op 19 en 20 april 2022 liepen we met schitterend weer een stuk van het Veluwezwerfpad. Aan de rand van de Wolfhezerheide langs de Wolfhezer beek kwamen we deze jeneverbessen tegen (Hetty Regeer, april 2022).
Gerendal
In de fraaie orchideeëntuin van Staatsbosbeheer in het Gerendal staan enkele jeneverbesstruiken. De tuin wordt beheerd ten faveure van de verschillende soorten orchideeën met de bijbehorende vegetatie van de schrale kalkgraslanden (Westhoff 1973 noemt ze Krijthellinggraslanden). Aan de hand van een folder en gestimuleerd door informatiepaneeltjes doen de bezoekers kennis op van de flora. Maar, zelfs bij het paneel dat mensen lezen bij de Juniperus (op de foto), staat geen woord over de jeneverbes. De vraag is dan ook wat het Gilde hier kan en wil betekenen ter bevordering van educatie. Nader onderzoek en inzicht lijkt wenselijk wat betreft het beheer ten gunste van de jeneverbes als karakteristieke soort van de kalkgraslanden.
Situatie in 2010
In mei 2010 troffen wij in de tuin drie exemplaren van de jeneverbes aan. Twee vitale ouderen (ooit geplant?), dicht van naalden, de een breed de ander smal cipresvorming. Het derde exemplaar is een veel jongere struik (zie foto, links van het midden onder). Speuren naar zaailingen vanaf de paadjes leverde geen resultaten. Gelet op de informatie van borden en de vrijwillige gidsen kan worden gesteld dat er in het beheer (jaarlijks maaien van delen van de weiden) geen rekening lijkt te worden gehouden met de mogelijke aanwezigheid van jonge weinig opvallende jeneverbessen.
Geschiedenis
De tuin is aangelegd op eertijds bemeste helling die door begrazing met schapen, een maairegiem en ondiepe grondbewerking is omgevormd tot een bloemenpracht. Tussen 1958 en 1974 zijn hier wilde planten ge(her)introduceerd (Staatsbosbeheer 1996). Westhoff duidt de aanwezigheid van jeneverbessen onder meer aan als 'bospionier op kalkbodems die optreedt als er zich veranderingen hebben voorgedaan'. Hij denkt daarbij aan braakliggende akkers, plotseling verlaten weiden en wijngaarden. Een scenario dat vergelijkbaar is met dat wij kennen van de hoge zandgronden waar ruim honderd jaar geleden de schaapskuddes in hoog tempo van de heide verdwenen. De vraag is of de aanwezigheid van de soort hiermee voldoende is geduid.
Discussie
De meeste discussie schuilt in de vraag of solitaire jeneverbessen thuis horen in het natuurdoeltype dat SBB zich hier stelt. Uiteraard heeft men geen belang bij voortschrijdende verbossing van de tuin. Maar wij zijn van mening dat solitaire jeneverbessen in deze milieus al voorkwamen voor de abrupte veranderingen in het grondgebruik. De vraag is of dat geldt voor de tuin.
De jeneverbes vormt een verrijking voor de landschappelijke waarde en de beleving van de kalkgraslanden. Ook heeft de struik, hier o.m. Wachelder genoemd, een rol gespeeld in de cultuurhistorie. Uitdieping daarvan blijkt een grote rol te kunnen spelen in het verkrijgen van maatschappelijk draagvlak voor behoud en herstel. De jeneverbes is in dit biotoop uiterst zeldzaam (geworden) en het past ons zuinig met de jeneverbes om te gaan.
Hoe verder
In overleg met Staatsbosbeheer wordt nadere informatie verzameld over de geschiedenis, de verspreiding en de vitaliteit van het huidige bestand op de kalkgraslanden. De mogelijkheden van op deze soort aangepast beheer worden besproken. Voorgesteld wordt om in de tuin informatie over de jeneverbes op te nemen.
Jan van Ginkel
Brakkenberg
Geruime tijd dachten de botanici dat de jeneverbes in Zuid-Limburg volledig was verdwenen. Wel zouden er nog nazaten van de wilde populatie in tuinen voorkomen. Bij toeval ontdekte een groepje floristen in 1994 toch een klein aantal exemplaren op een mergelkopje op de zuidhelling (Brakkenberg) van het Geuldal ter hoogte van het dorpje Berg. In het kopje zit een groeve die, zo werd eerder beschreven, 'Groeve Heide' werd genoemd. De helling werd toendertijd- tot in de jaren vijftig- begraasd waardoor de vegetatie ervan uit schraalland bestond. Later is het gebied begroeid geraakt met opslag van bomen en struiken. De jeneverbessen aan de rand hebben echter stand gehouden. Zoals op de foto is te zien bestaat het huidig beheer uit het terugdringen van het bos.
Een van de struiken zit vol groene bessen. De vraag is of deze struik ter plaatse voor verjonging gaat zorgen (ik heb geen jonge struikjes gevonden) en of deze bessen wellicht kiemkrachtiger zijn dan die van de verzuurde zandbodems.
Dankzij enkele door Marijke Drees gevonden artikelen over de Jeneverbes in Zuid-Limburg heb ik deze locatie gevonden. De artikelen komen uit het Natuurhistorisch Maandblad voor Limburg (83-10 1994 en Januari 2000, jaargang 89).
13 maart 2012
Jan van Ginkel
Loonse en Drunense Duinen
In het Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen staat slechts één Jeneverbes. Helaas staat hij in de schaduw van een grote eik, waardoor hij niet tot zijn recht kan komen.
(Henk Peters (Udenhout), juni 2009)
Stevensbergen
In het natuurgebied Stevensbergen (Luyksgestel, gemeente Bergeijk) komen ook enkele Jeneverbessen voor. Het is helaas maar een kleine populatie van drie stuks.
(Jaan Hoeks, mei 2006)
A1 hmp 128.8
Ook op moeilijke plekken om te overleven is een Jenverbes te vinden. Deze foto's laten jeneverbessen zien langs de A1, net voorbij afslag Almelo (km-paaltje 128,8).
(Herman de Jongh, maart 2007)
Lemelerberg
(Ab Aberson, 2006)
Ook Albert Kerssies genoot in 2019 van de bloeiende hei met de prachtige jeneverbessen op de Lemelerberg.
Lokerveld
Een rijtje jeneverbessen bij de gemeente Hof van Twente. De fotograaf is verwoed zoeker naar zaailingen in de gemeente, maar helaas tot nog toe zonder succes. Ondanks de velen volwassen struiken die er staan.
(Arie Bakker, maart 2009)
In de winter kunnen er schitterend foto´s worden gemaakt van de jeneverbesstruwelen. Zoals onderstaande fotos die gemaakt zijn door Aart Buurma.
Reest
De jeneverbes weet zich nog lang staande te houden wanneer hij overschaduwt wordt. De vitaliteit neem dan wel af maar de struik doet er alles aan om te kunnen overleven. Zo ook dit exemplaar, dat groeit boven een sloot in een bebost gebied langs de Reest.
(Bertjan Koster, maart 2007)
Sallandse Heuvelrug
Een bijzondere wolkenlucht in combinatie met Jeneverbessen levert een plaatje op waarvan genoten kan worden.
(Trudy Schoten, februari 2009)
Stegeren-Diffelen
Tussen Stegeren en Diffelen (22-43-53 en 22-53-13) ligt een particulier terrein midden in het Bentincksbos. Achter prikkeldraad en hekken moet een kudde zoogkoeien lopen. Handgeschilderde borden wijzen de wandelaar op de gevaren van deze kudde. Lopend langs de Watersteeg zie je een tamelijk oninteressant bos. Als je via Stegeren over een bospad weer naar Diffelen loopt, met de Vecht aan je rechterhand, dan zie je Jeneverbessen staan. Verder lopend krijg je dan een mooi inkijkje in dit gebied. Frisse en vitale Jeneverbessen, korte, grazige vegetaties en een wuivend veldje met Veenpluis. Er slingert nog een oude arm van de Vecht met Elzenbroekbos langs de oevers en hier en daar Dotterbloemen. Een interessant terrein waar ik wel meer van zou willen weten en waar ik dus zeker nog een keer naar toe moet.
(Berco Hoegen)
Vechtdal bij Ommen
Het Maarten van Rossumpad loopt door dit natuurterrein ten oosten van Ommen. Klik hier om de exacte locatie te zien.
(Hetty Regeer, januari, 2020)
De Wildenhoek
Een eik die profiteert van de bescherming die de jeneverbes biedt voor vraat van de reeën.
(Wendy Paschedag, april 2008)
